Hướng dẫn tận tình cho người mới muốn bắt đầu.

Một kế hoạch kinh doanh “xài được” có giá trị như một người hướng dẫn, một chiếc thẻ xanh, nó hỗ trợ bạn thông qua các quy trình và công tác quản lý một cách “ít gian nan hơn”. 

Lập kế hoạch kinh doanh chu đáo tạo ra sự khác biệt giữa thành công và thất bại. Trong bài viết này, bạn sẽ được chia sẻ về cách để hoàn thiện một kế hoạch kinh doanh từng bước. Sở hữu một kế hoạch kinh doanh bài bản giúp các công ty khởi nghiệp xuất phát “đúng vạch”, “đúng hiệu lệnh”, tránh bị loại khỏi thị trường cạnh tranh trên-từng-phân-khúc.

Kế hoạch kinh doanh là gì?

Kế hoạch kinh doanh là tài liệu bao gồm tất cả các yếu tố chính và tổng quan kinh doanh của công ty bạn. Đây là bản tóm tắt điều hành mô tả rõ ràng các mục tiêu kinh doanh của bạn. Bên cạnh đó, đề xuất các phương pháp để đạt được các mục tiêu đó và khung thời gian thực dự tính để thực hiện và đạt được chúng.

Chúng ta nhận được gì từ một bản kế hoạch kinh doanh? Tại sao một doanh nghiệp phát triển không thể thiếu nó?

Định vị doanh nghiệp

Quá trình lên kế hoạch sẽ “ép” bạn nhận định mô hình SWOT của doanh nghiệp, từ đó xây dựng các chiến lược kinh doanh phù hợp. Để làm được điều này, doanh nghiệp bắt buộc phải trải qua giai đoạn nghiên cứu phân khúc khách hàng, các đối thủ cạnh tranh trong ngành và cạnh tranh trực tiếp. Đồng thời phải dự đoán được tiềm năng phát triển và tính toán rủi ro. 

Xác định tiềm năng tăng trưởng

Lập kế hoạch là một bước quan trọng nếu bạn muốn mở rộng quy mô kinh doanh của mình. Viết một kế hoạch kinh doanh sẽ “tình cờ” giúp bạn nhìn thấy được những tiềm năng tăng trưởng, từ đó, đưa ra tầm nhìn, mục đích của doanh nghiệp, thị trường mục tiêu và đối tượng cũng như thời gian và nguồn lực bạn cần. 

Gọi vốn 

Viết ra một kế hoạch kinh doanh chi tiết và tốt sau này có thể giúp bạn huy động vốn, thu hút nhiều nhà đầu tư, nhà đầu tư mạo hiểm, vay vốn kinh doanh, đối tác mới và nhân viên có kỹ năng. Một kế hoạch chiến lược và tổng quan sẽ giúp bạn tự tin gọi vốn, đồng thời các nhà đầu tư cũng dễ dàng nhìn thấy sự hợp lý về việc đầu tư tiền của họ vào sự phát triển của doanh nghiệp bạn.

Từ A đến Z cách lập một kế hoạch kinh doanh “xài được”.

1. Tóm tắt 

Bản tóm tắt điều hành là phần quan trọng nhất trong kế hoạch kinh doanh của bạn. Đây là phần đầu tiên mọi người nhìn thấy khi đọc kế hoạch. Vì vậy hãy làm cho nó hấp dẫn, lôi cuốn và thuyết phục nhất có thể. Lưu ý phần này chỉ nên tối đa là hai trang và được trình bày dễ nhìn. Nó phải thu hút sự chú ý của người đọc, vì vậy hãy giải thích ngắn gọn: 

• Doanh nghiệp của bạn làm gì? Mô tả ngắn gọn doanh nghiệp của bạn: Khả năng và tiềm năng của doanh nghiệp.

• Mục tiêu kinh doanh của bạn là gì? Tầm nhìn và mục tiêu của doanh nghiệp? Bạn hy vọng đạt được điều gì? 

• Sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn là gì? Chúng sẽ khác biệt như thế nào với những sản phẩm hoặc dịch vụ khác? 

• Các dự báo tài chính của doanh nghiệp? Bạn hiện đang kiếm được bao nhiêu tiền / hy vọng sẽ kiếm được bao nhiêu trong tương lai? 

• Thị trường mục tiêu của bạn là gì? Sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn dành cho ai? Khách hàng tiềm năng là ai? 

• Kế hoạch tiếp thị và bán hàng của bạn? Chiến lược tiếp thị là gì? Làm thế nào để bạn lập kế hoạch tiếp cận thị trường mục tiêu với các nỗ lực tiếp thị cụ thể. 

• Quy mô nhân sự ? Mô tả ngắn gọn tất cả các thành viên trong doanh nghiệp: Vai trò? Khả năng? v.v

Bản tóm tắt điều hành nhằm giới thiệu tất cả các khía cạnh tốt nhất của doanh nghiệp của bạn. 

Mẹo mách bạn: Viết phần tóm tắt sau cùng. Chọn những điểm nổi bật từ mỗi phần của kế hoạch kinh doanh đã viết để tạo một bản tóm tắt ngắn gọn, đầy đủ.

2. Thông tin về doanh nghiệp

Đây là phần để bạn “khoe khoang” những điểm mạnh của công ty. Hãy bắt đầu với những thông tin quan trọng nhất - những đặc điểm chính về doanh nghiệp, bao gồm: 

• Tên công ty và cấu trúc pháp lý. Bạn có phải là chủ sở hữu duy nhất? Quan hệ đối tác trong doanh nghiệp?

• Mô hình kinh doanh. Loại hình kinh doanh: Doanh nghiệp với khách hàng (B2C), Doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) hay hình thức khác. 

• Các thành viên tham gia của công ty. Viết ra tất cả chủ sở hữu, nhân sự chủ chốt và đối tác. 

• Vị trí của doanh nghiệp. Mô tả vị trí thực tế và cơ sở của doanh nghiệp của bạn. 

• Lịch sử công ty. Kể về nền tảng của doanh nghiệp của bạn: Lý do hình thành công ty? Điều gì đã khuyến khích bạn đồng hành hoặc sáng lập doanh nghiệp này?

• Mục tiêu và tuyên bố sứ mệnh. Giải thích sứ mệnh và mục tiêu cho doanh nghiệp. Mô tả các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn của doanh nghiệp.

Viết kế hoạch kinh doanh giúp thúc đẩy chiến lược kinh doanh của bạn. Đồng thời hiểu và làm rõ mục tiêu và tầm nhìn cho bạn.

3. Phân tích thị trường 

Đây là giai đoạn tìm hiểu kỹ lưỡng, kiểm tra và xác định thị trường của bạn. Đồng thời giúp bạn có được cái nhìn rõ ràng về bối cảnh cạnh tranh. 

Để chọn đúng thị trường cho sản phẩm hoặc dịch vụ của mình, bạn cần biết: 

1. Khách hàng tiềm năng của bạn? Ai sẽ mua và sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn? 
2. Thói quen mua hàng của họ và chi phí họ sẵn sàng trả là bao nhiêu? 
3. Thị trường mục tiêu mong muốn của bạn lớn đến mức nào?  
4. Đối thủ cạnh tranh chính? Phân tích phương pháp, điểm mạnh và điểm yếu của họ. 

Cách thực hiện phân tích thị trường:

• Nghiên cứu, khảo sát ngành kinh doanh: Bao gồm mô tả chi tiết về tình trạng hiện tại và xu hướng của nó. Mô tả triển vọng tổng thể và dự đoán tăng trưởng, dựa trên dữ liệu. 

• Xác định thị trường mục tiêu của bạn: Đừng lãng phí thời gian để thuyết phục mọi người trên thế giới sử dụng sản phẩm của bạn. Chỉ nên nhắm mục tiêu đến một số khách hàng nhất định. Đưa ra các đặc điểm của một đối tượng cụ thể và tập trung vào những đặc điểm và nhu cầu của họ, thúc đẩy họ đến với doanh nghiệp của bạn. 

• Nhận biết đối thủ cạnh tranh: Liệt kê tất cả các đối thủ cạnh tranh trực tiếp và gián tiếp. Tiến hành phân tích SWOT đối với từng doanh nghiệp đã liệt kê để làm nổi bật những gì họ có và những gì bạn không có. 

• Dự đoán những trở ngại: Viết ra tất cả những rào cản có thể ngăn bạn tham gia thị trường. Ai có thể tham gia thị trường? Quy định về ngành? Khả năng tiếp cận nguồn lực và những kênh phân phối bị hạn chế? 

Trong phần phân tích, hãy giải thích lý do tại sao doanh nghiệp của bạn khác biệt. Điều gì làm bạn khác biệt so với đối thủ của mình? Và bạn cần làm gì để biến nó thành hiện thực trong tương lai? 

Phân tích này cung cấp cho bạn và những người khác hiểu biết về ngành và thị trường mục tiêu. Nó cho phép bạn hiểu khách hàng của mình và giảm thiểu rủi ro. 

Cho dù bạn đang gửi yêu cầu tài trợ hay đang phấn đấu để đạt được thành công trong kinh doanh thì việc phân tích sẽ giúp hiểu và hướng tới những gì các doanh nghiệp thành công đã và đang làm: cách thức và lý do hoạt động. Đồng thời, có thể giúp bạn có động lực để làm tốt hơn.

4. Tổ chức và quản lý 

Phần này giải thích cách doanh nghiệp của bạn được điều hành, xử lý vấn đề cũng như trách nhiệm cho tất cả các bộ phận, cá nhân. Nó là cần thiết để đảm bảo không có sự chồng chéo trong cơ cấu và nhầm lẫn về trách nhiệm. 

Bạn nên mô tả mô hình công ty dưới dạng biểu đồ hoặc sơ đồ tổ chức:

• Liệt kê tất cả các vai trò. Đặt vào một biểu đồ của tất cả các vị trí trong công ty, ngay cả khi bạn chưa có tất cả nhân viên. Bằng cách này, bạn thể hiện tầm nhìn và ý định của mình để làm cho công ty hoạt động hoàn hảo. Trình bày cấu trúc công ty với các chỉ dẫn rõ ràng về việc ai báo cáo cho ai, ai phụ trách và ai chịu trách nhiệm về việc gì. Từ CEO đến nhân viên cuối cùng. 

• Đề cập đến các bên thứ ba. Liệt kê tất cả các nhà tư vấn bên ngoài, nhà thầu độc lập, các nhà cung cấp dịch vụ mà bạn dự định làm việc cùng.

Khi cấu trúc công ty của bạn đã rõ ràng, hãy giải thích ai là người phụ trách mỗi vai trò. Liệt kê những người quản lý, chức vụ và trách nhiệm của họ, bao gồm các thông tin sau về mỗi thành viên/chủ sở hữu/người quản lý:

• Tên 

• Vị trí trong công ty 

• Nhiệm vụ và trách nhiệm 

• Mức độ tham gia và quyền sở hữu (tỷ lệ phần trăm, hoạt động, v.v.) 

• Trình độ

• Kỹ năng và kinh nghiệm liên quan 

• Tiền bồi thường (bao nhiêu, loại nào và hình thức). 

Giải thích trong kế hoạch kinh doanh của bạn như thế nào các kỹ năng và kinh nghiệm của mỗi người sẽ đóng góp vào sự phát triển và thành công của doanh nghiệp. Mô tả nội bộ công ty góp phần nêu bật tất cả các đặc điểm chính của bạn và đội ngũ.

5. Sản phẩm và Dịch vụ

Mặc dù các sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn được đề cập nhiều lần trong toàn bộ kế hoạch kinh doanh, nhưng cần phải có một phần dành riêng để làm nổi bật mọi đặc điểm chính của chúng. 

Định vị sản phẩm là một trong những phần quan trọng nhất khi bắt đầu kinh doanh. Giải thích các kế hoạch và lợi thế cạnh tranh của bạn thông qua mô tả chi tiết về sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn. Khi viết một kế hoạch kinh doanh, phần này nên bao gồm:

Phần này phải là trọng tâm của một kế hoạch kinh doanh thành công. Thu hút sự chú ý của những người bạn muốn làm việc cùng. Đồng thời, thể hiện khía cạnh chuyên nghiệp và tầm nhìn của bạn. Cần có sự chính xác, thực tế và rõ ràng trong phần mô tả sản phẩm dịch vụ của bạn từ mọi khía cạnh.

6. Phân khúc khách hàng

Để duy trì mối quan hệ thành công với những phân khúc đa dạng, bạn cần hiểu những đặc điểm chính, phương tiện giao tiếp và nhu cầu riêng của họ. Đó là lý do tại sao bạn cần phân chia thành các phân khúc khách hàng khác nhau.

Điều này giúp bạn phân biệt những khách hàng tốt nhất của mình và tiếp cận họ qua nhiều kênh khác nhau khi thực hiện một ý tưởng kinh doanh mới. 

Cách phân đoạn khách hàng của bạn:

• Về mặt nhân khẩu học. Theo độ tuổi, giới tính, tình trạng hôn nhân, thu nhập và trình độ học vấn.

• Về mặt tâm lý. Theo sở thích, tính cách, thái độ và quan điểm của họ. Mọi người ở nhiều lứa tuổi, hoàn cảnh và địa vị khác nhau có thể có cùng sở thích. Hiểu nhu cầu của họ để biết những gì họ đánh giá cao trong một sản phẩm hoặc dịch vụ. 

• Về mặt hành vi. Hành động và xu hướng. Việc sử dụng sản phẩm và sở thích của họ. Phân biệt khách hàng của bạn theo sở thích và xu hướng của họ để xem sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn có thể mang lại lợi ích như thế nào cho họ. 

• Về mặt kỹ thuật. Thông qua thông tin về việc sử dụng các ứng dụng, các thiết bị như điện thoại di động, máy tính,... Khách hàng sẽ tương tác với trang web của bạn như thế nào? Khách truy cập trực tuyến của bạn đến từ đâu?

• Về mặt địa lý. Theo vị trí của họ (quốc gia, tỉnh/thành phố, thị trấn…), 

Phân khúc khách hàng giúp bạn cải thiện mối quan hệ với khách hàng và tiếp cận đối tượng mục tiêu hiệu quả hơn thông qua các nỗ lực tiếp thị, bán hàng, cải tiến dịch vụ và sản phẩm. Giao tiếp hiệu quả hơn với khách hàng của bạn để đáp ứng nhu cầu cụ thể của họ và đưa ra đề xuất giá trị tốt nhất cho họ.

7. Kế hoạch tiếp thị

Phần này trong kế hoạch kinh doanh để bạn trình bày cách thức thu hút khách hàng đến với sản phẩm hoặc dịch vụ của mình. Cách bạn sẽ quảng cáo trực tiếp đến họ trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ định các loại quảng cáo bạn sẽ sử dụng, vào thời điểm nào, theo cách nào và với chi phí nào. 

Làm thế nào để viết một kế hoạch tiếp thị?

• Đặt mục tiêu tiếp thị của bạn. Bạn muốn bán cho ai và làm thế nào? Đặt mục tiêu của bạn theo định dạng SMART. Là viết tắt của Specific (Cụ thể), Measurable (Có thể đo lường), Attainable (Có thể đạt được), Realistic (Thực tế) và Time bound (Thiết lập thời gian). 

• Xác định tính cách khách hàng của bạn. Đó là những mô tả phù hợp với khách hàng lý tưởng của bạn dựa trên các phân khúc khách hàng phù hợp với doanh nghiệp để tùy chỉnh các chiến lược tiếp thị cho phù hợp. 

• Quyết định chiến lược nội dung. Phần này nêu những loại nội dung và kênh nào bạn sẽ sử dụng. Liệt kê ra:  

  • Những loại nội dung. Quyết định xem đó sẽ là video, bài viết trên blog, hay bài đăng Fanpage,...và hơn thế nữa. 

  • Lượng nội dung. Mô tả khối lượng nội dung phân phối hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng và thậm chí hàng năm. Đặt nó theo mục tiêu kinh doanh của bạn. 

  • Các kênh phân phối nội dung. Nêu rõ bạn sẽ sử dụng nền tảng nào để quảng bá doanh nghiệp của mình. Chẳng hạn như phương tiện truyền thông xã hội (YouTube, Instagram, TikTok, Facebook, Google,...), trang web cá nhân hoặc các nền tảng khác.

• Đặt ngân sách tiếp thị. Bạn phải “tiêu tiền” để kiếm tiền. Liệt kê tất cả các chi phí và mục đích tiếp thị, chẳng hạn như quảng cáo trả phí, quảng cáo trên báo in, chi phí truyền thông xã hội, quà tặng, hàng mẫu miễn phí,...

  
  

8. Kế hoạch vận hành và hoạt động chuỗi cung ứng

Quản lý quy trình làm việc của bạn từ sản xuất đến giao hàng với một kế hoạch hậu cần chu đáo. Trình bày một phác thảo đầy đủ về chuỗi cung ứng. Chuỗi cung ứng là một vấn đề quan trọng cần đề cập.  Hãy trình bày các phần sau: 

• Các nhà cung cấp. Ai sẽ cung cấp nguyên vật liệu cho doanh nghiệp của bạn? Trong trường hợp bạn không tự làm sản phẩm, thì sản phẩm sẽ được sản xuất ở đâu? 

• Hàng tồn kho. Hàng tồn kho sẽ được giữ ở đâu? Và bạn sẽ quản lý nó như thế nào? 

• Cơ sở vật chất và trang thiết bị. Đội ngũ của bạn sẽ làm việc ở đâu? Bạn có kế hoạch để có một cửa hàng vật lý? Công nghệ nào cần thiết cho doanh nghiệp của bạn? Cần có những máy móc, thiết bị gì?

• Sản lượng. Bạn có kế hoạch sản xuất và sản xuất hoặc dropshipping sản phẩm của mình không? Quá trình sản xuất là bao lâu? Có thể có những trở ngại nào đối với việc hoàn thành sản xuất và bạn sẽ xử lý chúng như thế nào? (Các mùa bận rộn, đại dịch, v.v.). 

• Vận chuyển và giao hàng. Ai sẽ xử lý tất cả các quy trình thực hiện như đóng gói, vận chuyển và giao hàng? Bạn sẽ tự mình thực hiện hay chọn bên thứ ba? 

Kế hoạch hậu cần và vận hành sẽ giúp bạn và những người liên quan hiểu cặn kẽ tất cả các quy trình kinh doanh để thực thi. Nó cũng giúp bạn trong quá trình định giá sản phẩm phù hợp. 

9. Kế hoạch tài chính

Đây là phần mà các số liệu và dữ liệu sẽ “nói” thay bạn. Phần này rất quan trọng nếu bạn muốn “thu phục” các nhà đầu tư hoặc nhận được một khoản vay. 

Một kế hoạch tài chính chủ yếu bao gồm ba báo cáo tài chính kinh doanh: báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Các con số cung cấp một hình ảnh rõ ràng về các dự báo tài chính. Giải thích các luồng doanh thu của bạn, cách bạn quản lý dòng tiền trong doanh nghiệp của mình. 

Và đây là những yếu tố cần có để bạn trình bày một kế hoạch tài chính? 

• Các chỉ số và tỷ số tài chính. Viết ra thông tin quan trọng nhất để đo lường hiệu quả hoạt động của công ty bạn. Đó có phải là tỷ suất lợi nhuận gộp, tăng trưởng doanh số bán hàng, tài sản /nợ ngắn hạn hay những yếu tố khác? 

• Dự báo doanh số. Đây là báo cáo thu nhập ước tính số tiền mà công ty của bạn dự kiến ​​sẽ kiếm được trong một khoảng thời gian nhất định. Dự báo doanh số bán hàng chính xác cho phép các công ty đưa ra quyết định kinh doanh tốt hơn và dự đoán kết quả hoạt động trong ngắn hạn và dài hạn. 

• Bảng cân đối kế toán. Báo cáo thu nhập và bảng cân đối kế toán cung cấp thông tin về lợi nhuận và sức khỏe tài chính của công ty. Bảng cân đối kế toán cho biết bạn có bao nhiêu vốn chủ sở hữu trong doanh nghiệp của mình. Liệt kê tất cả các tài sản và nợ phải trả của doanh nghiệp để đáp ứng phương trình: tài sản - nợ phải trả = vốn chủ sở hữu. 

• Báo cáo dòng tiền. Phần này cho thấy dòng tiền di chuyển vào và ra khỏi doanh nghiệp của bạn. Cung cấp mô tả chi tiết về những gì xảy ra với dòng tiền trong một thời kỳ nhất định để lập kế hoạch tốt hơn cho các hoạt động khác như bổ sung nhân sự hoặc thực hiện các giao dịch mua quan trọng. 

Mục tiêu chính của các báo cáo tài chính này là chứng minh rằng hoạt động kinh doanh của bạn là khả thi và ý tưởng của bạn có thể thực hiện được.

Bất kể quy mô hoặc loại hình kinh doanh, điều quan trọng là phải làm nổi bật tất cả những ưu và nhược điểm của một doanh nghiệp. Vạch ra cấu trúc và quy trình, nghiên cứu thị trường, phân tích khách hàng, đối thủ cạnh tranh và các thông tin khác để hoàn thiện một bản kế hoạch kinh doanh với quy trình chín bước:

1. Tóm tắt điều hành 
2. Mô tả công ty 
3. Phân tích thị trường 
4. Tổ chức và Quản lý 
5. Sản phẩm và Dịch vụ 
6. Phân khúc khách hàng 
7. Kế hoạch Tiếp thị 
8. Kế hoạch hoạt động và hậu cần 
9. Kế hoạch tài chính

Đầu tư thời gian và công sức cho một bản kế hoạch kinh doanh là tiền đề cho mọi doanh nghiệp. Nó giúp ta tập trung vào những gì làm cho doanh nghiệp trở nên đặc biệt và khác biệt so với những doanh nghiệp khác. Bên cạnh đó, đo lường sự thành công của doanh nghiệp trước khi thật sự đầu tư thời gian, tiền bạc và các nguồn lực quý giá vào đó.